Araç Alım Satım Masrafları
Öncelikle hayırlı olsun 🙂 Bu yazıyı okuduğunuza göre, yeni bir otomobil satın almak üzeresiniz. Peki araç alım satım masrafları için hazır mısınız?
Yakın zamanda ikinci el araç masrafları için epey koşturmuşken, bu yazıyı kaleme almak istedim. Zorunlu trafik sigortası masrafları, ekspertiz ücreti, servis masrafı, araç muayene ücreti ne kadar, kasko ücreti ne kadar derken kendimi hesap kitap yaparken buldum. En azından bu sürece yeni başlayanlar ne gibi masraflarla karşılaşacakları konusuna hazır olabilirler.
Epeydir otomobil almak istiyordum. Bu yıl 85 bin lira bütçe ayırarak bu araba hayalimi gerçekleştirmek istedim. Ama elbette bu 85 bin lira bütçenin sadece 78 bin lirasını otomobile ayırabildim. Çünkü araç satın alırken, özellikle ikinci el araba alırken sadece aracın fiyatına odaklanıyoruz. Ama sıfır ya da ikinci el araç alırken çıkan masraflar da göz ardı edilmemeli. Çünkü arabanın bize maliyeti farkında olmadan bütçemizi aşabiliyor.
Otomobil için ayırdığım 85bin liranın bakalım ne kadarı otomobile, ne kadarı masraflara gitmiş. Örnek olarak incelediğimiz otomobilin özellikleri:
- 2008 model
- Benzinli
- Yarı otomatik
- 1.3 motor
- 120000 km’de.
Bu yazıda genel masraflardan bahsederken kendi aldığım araç üzerinden de araba alırken çıkan masraflar ile ilgili örnekler vereceğim. Ama bu örneklerin benim satın aldığım 2. el araba masrafları özelinde olduğunu, sizin almak istediğiniz araca, model yılına, yaşadığınız bölgeye ve daha birçok farklı etmene göre çıkabilecek masrafların aşağı ya da yukarı yönde farklılık gösterebileceğini unutmayın. Bu yüzden bu fiyatlara bakarak farklı sonuçlarla karşılaştığınızda şaşırıp bana kızmayın:)
Araç alırken çıkan masraflar nelerdir?
Araba alırken çıkan ek masrafları ikiye ayırmak mümkün.
- Araç alırken yapılan zorunlu masraflar
- Araç alırken yapılan zorunlu olmayan masraflar
Araç alırken oluşan ek giderlerin bir bölümünü zorunlu masraflar oluşturuyor. Bu sebeple, aracınızı alırken bütçemizde bunlara da yer vermemiz önemli.
A. Araba alırken yapılan zorunlu masraflar
Araba alırken çıkan masrafların başında zorunlu masraflar geliyor. Aracın alış masrafının yanında alım alım satım ücretleri, sigorta ücretleri ve muayene ücretleri (bu durumu ayrıca anlatacağım) geliyor.
1. Zorunlu Trafik Sigortası Nedir?
Zorunlu trafik sigortası trafiğe çıkan tüm araçların yaptırması gereken bir sigorta. Sıfır araç ya da ikinci el araç almanız fark etmeksizin aracı üstünüze aldığınız anda yaptırmanız gerekiyor. Bu sigorta olası bir hasar durumunda (Allah korusun diyelim:) karşı tarafta oluşabilecek zararları kapsayan bir sigortadır. 2918 sayılı karayolları trafik kanunu çerçevesinde düzenleniyor.
Zorunlu Trafik Sigortası Yoksa Ne Olur?
Zorunlu Trafik Sigortası olmayan bir araç, kontrollerde tespit edildiği anda trafikten men edilir. Yani halk ağzıyla “araç bağlanır”:) İkinci el otomobil satın alıyorsanız, otomobilin zorunlu trafik sigortası olsa bile, bu sigorta araç size devrolduğu anda geçersiz olacaktır. Yani otomobil satın aldığınız anda zorunlu trafik sigortası yaptırmanız gerekir.
Zorunlu Trafik Sigortası Ücreti Ne Kadar?
Zorunlu trafik sigortası ücreti birçok değişkene bağlı. Otomobilin yaşı, modeli, markası, ne amaçla kullanılacağı, hasarsızlık kademesi gibi birçok unsura göre sigorta ücreti değişiyor. Dilerseniz almak istediğiniz otomobilin özelliklerine göre sigortam.net gibi sayfalar üzerinden araç özelliklerini girerek tahmini fiyatları görebilirsiniz.
Ben bu süreçte kendi satın aldığım araç için 1378 TL / Yıl değerinde bir poliçe satın aldım. Ama dediğim gibi bana önerilen zorunlu trafik sigortası ücreti benim aracıma özel. Sizin almak istediğiniz aracın özelliklerine göre bu fiyat farklılık gösterebilir.
2. Noter Araç Devir Ücreti
Noter araç devir işlem masrafı, noterde yaptıracağınız ruhsat çıkarma, plaka işlemleri (eğer başka şehirde kullanılacaksa yapılacak değişiklikler vb) gibi işlemler için ödenen ücretleri kapsar. Noter masrafları için de bir bütçe ayırmanız gerekecek.
Ben araç devrini yaparken noter masrafları için 273 TL tutarında bir ödeme yaptım. Tabii ki sizin yaptıracağınız noter işlemlerine göre noter ücreti değişiklik gösterebilir.
3. Motorlu Taşıtlar Vergisi
İkinci el bir araç satın alırken, motorlu taşıtlar vergisi araç satışından önce ödenmiş olmalıdır. Bu durumda otomobili satan tarafın vergiyi ödemesi gerekir. Aksi durumda satış gerçekleşmez. Ama vergi döneminin satış işleminin hemen birkaç hafta sonrasına denk gelmesi gibi durumlarda bu vergiyi satın alan tarafın ödemesi gerekecek.
Sıfır bir araç satın alırken ise bu vergiyi direkt araç sahibi ödemek durumunda.
Motorlu taşıtlar vergisi ne kadar?
Ben bahsettiğim aracı satın alırken aracın vergi ödeme zamanı gelmişti. Verginin düşük olması nedeniyle sahibi yerine ben ödemeyi kabul ettim. Aracı da ben kullanacağım için eski sahibinin yeni vergiyi ödememesi makul geldi. 6 aylık dönem için 170 lira civarında bir vergi ödedim. Bu ücret de aracın modeline, motor hacmine, yaşına vb. birçok kritere göre değişiklik gösterir.
4. Araç Muayene Ücretleri
Araç muayenesi de tıpkı motorlu taşıtlar vergisi gibi aracı satın aldığınız döneme göre karşınıza çıkabilecek araç alım satım masrafları arasında. Satın aldığınız aracın muayene geçerlilik tarihinin ileri bir tarihte olması gerekmekte. Ama olur da muayene geçerlilik tarihinin bitmesi yakınsa, araç satışı yapan kişi muayene yenilemeyi satın alacak kişiye bırakabilir.
Bu durumda aracınız için bir de araç muayene ücreti eklenecektir. Bu ücret de araç tipine göre değişiklik gösterir.
B. Araba alırken yapılan zorunlu olmayan masraflar
Otomobil satın alırken, isteğinize bağlı olarak yaptıracağınız işlemler sebebiyle de ek masraflar çıkabiliyor. Bunların başında ekspertiz raporu geliyor.
1. Araç Ekspertiz Raporu
İkinci el araç masrafları denince başta ekspertiz raporunu düşünebiliriz. Aslında 2019’da kabul edilen tasarıyla, araç alım satım işiyle uğraşanlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu. Ama bunu meslek olarak yapmayan, kendi kullandığı aracı devredecek olan satıcılar için henüz böyle bir zorunluluk bulunmuyor ( bu yazının yazıldığı tarihten sonra durum değişebilir tabii:)
Araç Ekspertiz Raporu Nedir?
Ekspertiz raporu satın almak istediğiniz otomobilin değişen parçalarını, boyalı kısımlarını vb teknik durumunu ortaya koyan bir inceleme işleminin özetidir.
Ekspertiz Raporu Ne Kadar Tutar?
Firmadan firmaya değişiklik göstermekle birlikte benim fiyat sorduğum ekspertiz şirketleri 400 liradan başlayan fiyatlar söylediler. Satın almak istediğim aracın hali hazırda bir ekspertiz raporu olduğu için ben otomobilimi kendi tanıdığım ve güvendiğim bir tamiraneye götürerek 200 TL ücret karşılığında aynı kontrol işlemlerini yaptırdım.
Ama böyle bir imkanınız yoksa bağımsız ve resmi geçerliliği olan bir ekspertiz firmasına satın alma kararı verdiğiniz otomobili mutlaka kontrol ettirmekte fayda var.
2. Kasko Ücreti
Bazı sürücüler zorunlu trafik sigortası ve kaskoyu birbirine karıştırıyor. Başta ben de zorunlu trafik sigortam var zaten kaskoya ne gerek var diye düşündüm. Ama aralarında fark var.
Kasko ve Zorunlu Trafik Sigortası arasında ne fark var?
Ben işin uzmanı değilim elbette ama kendi araştırmalarımdan anladığım kadarıyla zorunlu trafik sigortası yaşadığınız olumsuz bir durumda, karşı tarafın hasarlarını karşılarken, kasko sizin aracınızın zararlarını kapsıyor. Kasko nedir merak ediyorsanız ya da trafik sigortası için detaylı bilgi almak isterseniz, bu linkleri tıklayın.
Kasko ücreti ne kadar?
Kasko ücreti ne kadar sorusunun cevabı ruhsat sahibine, otomobilin özelliklerine, kaskonun kapsamına vb birçok değişkene bağlı olarak farklılık göstermekte. Ben kendi aracım için “kasko ücreti ne kadar” diye sorduğumda aldığım teklifler 1703 TL’den başlıyordu. Ama otomobilimin güvencesinin kapsamlı olması için bu konuda biraz daha ücret ayırmayı tercih ediyorum kişisel olarak.
3. Yetkili Servis ve Periyodik Bakım Ücretleri
Eğer 2. el bir otomobil alan titiz biriyseniz, otomobili satın almadan önce bir de yetkili servise götürüp kapsamlı bir inceleme yaptırmak isteyebilirsiniz.
Otomobillerin belli dönemlerde belli parçaları eskir ve değişmesi gerekebilir. Ya da otomobilin henüz onarılmamış küçük arızaları olabilir. Eski sahibi satacağı için bunlara yatırım yapmak istemeyebilir. Bu durumda aracı aldıktan sonra bu onarımları ve bakımları sizin yaptıracağınız anlamına gelir. Yani araç alım satım masrafları listenize bir madde daha eklenebilir.
Otomobil konusunda güvendiğim tanıdıklarım özellikle ikinci el satın alınan bir aracın kritik parçalarını ne kadar yeni görünürse görünsün değiştirmemi önerdiler. Yağ ve hava filtreleri, triger seti (bazı araçlarda farklı olabilir bu sistem), yağ değişimi gibi…
Kendi satın aldığım otomobil tam 120.000 kilometrede olduğu için aldığım gibi yetkili servise gittim ve 120.000 kilometre periyodik bakımını yaptırdım. 120.000 bakımı ve değişen parçalar 1200 TL tuttu. Bunun dışında bazı parçalarda arızalar ve eskimeler görüldüğü için 4000 TL tutarında da bazı değişiklikler yapılması önerildi. Bunları da kısa süre içinde peyderpey tamamlamak için bütçe planıma aldım.
Bu yazımız da ilginizi çekebilir: Tasarruf Etme Taktikleri
4. Aracılık Ücretleri
İkinci el araç masrafları arasında aracılık ücretleri de söz konusu olabilir. Aracı alırken eğer bir aracıyla işlemlerinizi halletiyseniz, bu aracının da sizden maddi beklentileri olabilir. Bu ücretler sizin başta anlaşacağınız rakamlarla oluşacağı için tamamen size bağlı olacaktır.
5. Araç Kredisi Ücretleri
2. el araba da alsanız, sıfır otomobil de alsanız eğer otomobili krediyle alıyorsanız bu kredinin de size bir maliyeti olabilir. Kredi faizi, bankanın kredi kapsamında yaptıracağı hayat sigortası ücreti ve diğer masraflar da bütçeniz dahilinde düşünmeniz gereken kalemlerden biri olabilir.
Araç Alım Satım Masrafları Kime Aittir?
Birçok harcama, aracı kullanacak kişinin alacağı hizmetler olacağı için genellikle alıcıya aittir. Trafik sigortası, noter ücretleri vb. Ama otomobilin yaptırılması gereken onarımları varsa (örneğin boya ihtiyacı, yedek anahtar çıkarılması vb.) bunlar satıcıyla konuşularak otomobil fiyatından düşürülmesi için pazarlık yapılabilir.
Ya da bir galeride beğendiğim bir otomobil için pazarlık yaparken, galerici daha fazla indirim yapamayacağını ama noter ücretlerini de ikram edebileceğini söylemişti. Yani genelde alıcıya ait olmakla birlikte, istisnai durumlar ve pazarlık koşullarına göre farklılıklar söz konusu olabiliyor.
Araç Alım Satım Masrafları Özeti
Günün sonunda kendi ikinci el araba masrafları listemi özetleyelim.
Aldığım araç: 2008 model, 1.3 motor hacminde, benzinli, yarı otomatik, B sınıfı bir otomobil.
Otomobil için planladığım bütçe: 85bin TL
Otomobilin Fiyatı: 79bin TL
Noter Ücreti: 273 TL
Zorunlu Trafik Sigortası: 1378 TL
Kasko: 1703 TL
Bakım Ücreti: 1200 TL acil + 4000 TL üzerine eklenecek
Ekspertiz Ücreti: 200 TL
Toplam: 87.754
Bütçemin 85.000 TL olduğunu düşününce, tüm ihtiyatlı planlarıma rağmen 2775 TL üzerine çıkmışım. Eğer birçok insan gibi cebimde 85000 var diye 85000 TL değerinde bir araba alsaydım bu fark daha da artacaktı. Üstelik bu hesap benim hazırlıklarıma rağmen kabaca yaptığım bir hesap. Muhtemelen atladığım farklı kalemler de olmuştur. Benim için ikinci el araç masrafları umduğumun biraz üzerinde oldu.
Not: Bu yazıda yer alan bilgiler ve örnek fiyatlar benim araç alırken yaşadığım süreçlerin özeti. Yani sizin maliyetleriniz seçtiğiniz araca, piyasa koşullarına vb. bağlı olarak çok daha farklı olabilir.
Umarım araç alım satım masrafları konusunda bu yazmızı beğenmişsinizdir. Paylaşmayı unutmayın:)
